ในปี พ.ศ. 2512 ทางมหาวิทยาลัยมหาสารคาม (เดิมชื่อมหาวิทยาลัยศรีนครินทร์วิโรฒ วิทยาเขตมหาสารคาม ในขณะนั้น) ได้มีการจัดการเรียนการสอนวิชาศิลปะกับมนุษย์เป็นวิชาพื้นฐานของมหาวิทยาลัย ต่อมาในปี พ.ศ. 2516 ได้พัฒนาสู่การเปิดสอนเป็นวิชาโทศิลปศึกษา ถัดมาได้พัฒนาเป็นวิชาเอกศิลปศึกษาในปี พ.ศ. 2523 ถึงปีการศึกษา 2541

ในปีการศึกษา 2538 ได้เปิดหลักสูตรสาขาวิชาจิตรกรรม ต่อมาในปี พ.ศ. 2539 ภาควิชาทัศนศิลป์และศิลปะการแสดงได้ร่วมกับสาขาวิชาดุริยางคศาสตร์ ในสังกัดคณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ เพื่อนำเสนอโครงการจัดตั้งคณะศิลปกรรมศาสตร์และสถาปัตยกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม โดยเปิดหลักสูตรจัดการศึกษา 5 สาขาวิชา ได้แก่ สาขาวิชาทัศนศิลป์ สาขาวิชาดุริยางคศิลป์ สาขาวิชานาฏยศิลป์ สาขาวิชานฤมิตศิลป์ และสาขาวิชาสถาปัตยกรรมศาสตร์ ซึ่งต่อมาในปี พ.ศ. 2541 หลักสูตรสาขาวิชานฤมิตศิลป์และสาขาวิชาสถาปัตยกรรมศาสตร์ ได้ขอแยกตัวออกไปและจัดตั้งเป็นคณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ ผังเมืองและนฤมิตศิลป์[1]

ในวันที่ 21 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2545 ได้มีการจัดตั้งคณะศิลปกรรมศาสตร์ขึ้นโดยมติของสภามหาวิทยาลัยมหาสารคาม ซึ่งถือได้ว่าเป็นวันสถาปนาคณะศิลปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม ในปีการศึกษา 2549 ได้มีการจัดการเรียนการสอนในระดับบัณฑิตศึกษา จำนวน 2 หลักสูตร ได้แก่ หลักสูตรศิลปกรรมศาสตรมหาบัณฑิต สาขวิชาทัศนศิลป์ และดุริยางคศิลป์ ต่อมาในปีการศึกษา 2550 หลักสูตรศิลปกรรมศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาดุริยางคศิลป์ และหลักสูตรศิลปกรรมศาสตรบัณฑิต สาขาวิชาดุริยางคศิลป์ ได้ขอแยกตัวออกไปเพื่อจัดตั้งเป็นวิทยาลัยดุริยางคศิลป์

ปี พ.ศ. 2553 ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.ทรงคุณ จันทจร และคณาจารย์  ได้ดำเนินการริเริ่มและดำเนินการขอจัดตั้งคณะวัฒนธรรมศาสตร์ จากเดิมที่เป็นสาขาวิชาวัฒนธรรมศาสตร์ โดยได้ดำเนินการตามขั้นตอนการขอจัดตั้งส่วนงานภายในจนสามารถจัดตั้งคณะวัฒนธรรมศาสตร์ได้เป็นที่สำเร็จ ในปี พ.ศ. 2554 การจัดตั้งคณะวัฒนธรรมศาสตร์โดยมีบุคคลสำคัญที่ให้การสนับสนุน คือ ท่านอธิการบดีมหาวิทยาลัยมหาสารคาม ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.ศุภชัย สมัปปิโต และท่านนายกสภามหาวิทยาลัยมหาสารคาม ท่านอำนวย ปะติเส ซึ่งบุคคลทั้งสามถือได้ว่าเป็นบุคคลริเริ่มในการก่อตั้งคณะวัฒนธรรมศาสตร์ โดยมหาวิทยาลัยมีมติให้จัดตั้งคณะวัฒนธรรมศาสตร์เป็นส่วนงานภายในของมหาวิทยาลัยมหาสารคาม ในการประชุมสภามหาวิทยาลัยมหาสารคามครั้งที่ 1/2554 เมื่อวันที่ 28 มกราคม พ.ศ. 2554 ให้มีชื่อเรียกว่า “คณะวัฒนธรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม” ภาษาอังกฤษคือ “Faculty of Cultural science” และถือได้ว่าเป็นวันก่อตั้งคณะวัฒนธรรมศาสตร์ นับเป็นคณะวัฒนธรรมศาสตร์คณะแรกของประเทศไทย[2]

ปีการศึกษา 2563 มหาวิทยาลัยมหาสารคามมีมติให้คณะวัฒนธรรมศาสตร์ไปยุบรวมกับคณะศิลปกรรมศาสตร์ เป็นคณะศิลปกรรมศาสตร์และวัฒนธรรมศาสตร์ ภาษาอังกฤษคือ Faculty of Fine and Applied Arts and Cultural Sciences แต่ภาควิชาวัฒนธรรมศาสตร์ยังคงเรียนที่พื้นที่ในเมืองเหมือนเดิม

ปัจจุบันในปี คณะศิลปกรรมศาสตร์และวัฒนธรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม มีบุคคลากรทั้งหมดรวม 87 คน (ศิลปกรรมศาสตร์ 64 คน วัฒนธรรมศาสตร์ 23 คน) มีจำนวนนิสิตทั้งหมด 1,181 คน (ศิลปกรรมศาสตร์ 766 คน วัฒนธรรมศาสตร์ 415 คน) [3]